Badaniu - w świetle art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości - podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe - kontynuujących działalność: (…) pozostałych jednostek (przede wszystkim spółek z o.o., spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych, cywilnych oraz przedsiębiorstw osób fizycznych), które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:
a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,
c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro.
Wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską po średnim kursie, ogłoszonym przez NBP, na dzień bilansowy. W przypadku pozostałych podmiotów obowiązek badania za 2018 r. występuje, gdy podmioty te w 2019 r. będą kontynuowały działalność oraz jednocześnie w 2017 r. spełniły co najmniej dwa z warunków określonych wart. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości.
• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty co najmniej 50 osób
• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiąca równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro co najmniej 10.427.250 zł, tj. 2.500.000 euro × 4,1709 zł/euro
• przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiące równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro co najmniej 20.854.500 zł, tj. 5.000.000 euro × 4,1709 zł/euro
Badaniu podlegają również sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, roczne sprawozdania finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR, a także roczne połączone sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami oraz roczne sprawozdania jednostkowe subfunduszy. Wynika to z art. 64 ust. 3 i 4 ustawy o rachunkowości.
Obowiązkowo (niezależnie od sumy aktywów, wielkości przychodów czy wielkości zatrudnienia) muszą poddać badaniu swoje sprawozdania finansowe również te jednostki prowadzące księgi rachunkowe, które dla celów podatkowych wybrały bilansową metodę ustalania różnic kursowych (por. art. 14b ust. 2 updof oraz art. 9b ust. 1 pkt 2 updop).
Przepisy ustawy o rachunkowości nie określają zasad obliczania średniorocznego zatrudnienia dla potrzeb art. 64 ust. 1 pkt 4 lit. a), ani jego przeliczenia na pełne etaty. Dlatego każda jednostka powinna sama określić w polityce rachunkowości sposób obliczenia średniorocznego zatrudnienia. Może w tym celu korzystać z metod obowiązujących przy sporządzaniu sprawozdań z zakresu zatrudnienia i wynagrodzeń dla potrzeb statystyki publicznej, przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych lub przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przyjęte przez jednostkę zasady obliczania średniorocznego zatrudnienia powinny być stosowane w sposób ciągły.
Przy ustalaniu czy uzyskane przez jednostkę przychody zobowiązują ją do poddania sprawozdania badaniu należy uwzględnić przychody netto ze sprzedaży towarów, wyrobów, robót i usług oraz z operacji finansowych. Nie uwzględnia się natomiast przychodów ze sprzedaży materiałów oraz pozostałych przychodów operacyjnych. Przychód netto oznacza, że określając ten przychód należy uwzględnić wszystkie zwroty, rabaty, opusty, skonta. Nie uwzględnia się natomiast podatku od towarów i usług oraz nie pomniejsza się przychodu o podatek akcyzowy. Natomiast ustalając przychody operacji finansowych, wskazane jest - naszym zdaniem - uwzględnić art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, który wśród przychodów finansowych wymienia w szczególności przychody z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi.
Wybór firmy audytorskiej do badania sprawozdania finansowego należy do zadań organu zatwierdzającego sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Kierownik jednostki, np. zarząd, nie może dokonać takiego wyboru. Stanowi o tym art. 66 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Organem zatwierdzającym jest, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości, organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego jednostki. W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej, oraz spółki cywilnej przez organ zatwierdzający rozumie się jej wspólników. Decyzja o wyborze firmy audytorskiej zawierana jest w formie pisemnej, zwykle w postaci uchwały organu zatwierdzającego.
Organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe w zależności od jednostki przykładowo:
• Zwyczajne walne zgromadzenie - w spółce akcyjnej.
• Zwyczajne zgromadzenie - w spółce z o.o.
• Zwyczajne walne zgromadzenie - w spółce komandytowo-akcyjnej.
• Walne zgromadzenie - w spółdzielni.
• Właściciele (wspólnicy) - w spółkach komandytowej, partnerskiej, jawnej i cywilnej.
• Właściciel - w przedsiębiorstwie osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą.
W świetle przepisów ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym , dalej zwanej ustawą o biegłych rewidentach, firmą audytorską jest jednostka, w której badania sprawozdań finansowych przeprowadzają biegli rewidenci, wpisana na listę firm audytorskich (prowadzoną przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów) i prowadząca działalność w jednej z form wymienionych w art. 46 tej ustawy.
Zawarcie umowy z firmą audytorską o badanie sprawozdania finansowego należy do obowiązków kierownika jednostki. Umowa ta powinna zostać podpisana w terminie umożliwiającym firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. W związku z nowelizacją z 2017 r. ustawy o biegłych rewidentach zmieniły się również zasady zawierania umów pomiędzy podmiotem, którego sprawozdanie finansowego podlega badaniu a firmą audytorską. Na badane jednostki nałożono obowiązek zawierania pierwszej umowy o badanie ustawowe na minimum dwa lata, obowiązek ten nie dotyczy sytuacji, gdy badanie jest przeprowadzane dobrowolnie.
Jako pierwszą umowę o badanie sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy przyjmuje się umowę, którą poprzedza brak współpracy firmy audytorskiej z klientem w zakresie badania sprawozdania finansowego za rok poprzedni. Jeżeli jednostka przy badaniu sprawozdania finansowego za 2017 r. korzystała z nowego audytora, to zobowiązana była zawrzeć umowę na badanie na co najmniej 2 lata, tj. na badanie sprawozdania za 2017 r. i 2018 r. Oznacza to, że jednostki, które przy badaniu sprawozdań za 2017 r. podpisały umowę z nową firmą audytorską, do badania sprawozdania finansowego za 2018 r. nie dokonują wyboru nowej firmy i nie podpisują nowej umowy.
Każde przedłużenie umowy zawieranej od 2017 r. z nową firmą audytorską powinno być co najmniej dwuletnie. Jeśli więc pierwsza umowa obejmowała badanie sprawozdań finansowych za lata 2017 i 2018 r., to przedłużenie pierwszej umowy powinno obejmować okres co najmniej 2019 i 2020 r. Natomiast gdy po badaniu za 2018 r. badany podmiot zdecyduje o zmianie audytora, to nowa umowa z nową firmą audytorską powinna być podpisana według zmienionych zasad również na dwa lata, tj. 2019 r. i 2020 r. Jeżeli jednostka przy badaniu sprawozdania finansowego za 2017 r. kontynuowała współpracę z dotychczasową firmą audytorską, to umowa z tym audytorem mogła zostać zawarta na jeden rok. Każde przedłużenie takiej umowy może obejmować jeden rok (czyli tylko na 2018 r.) lub więcej lat.
Ministerstwo Finansów na stronie internetowej, przedstawiło - jako odpowiedź na najczęściej zadawane pytania, wskazano w nim m.in., że:
• jeśli z dotychczasową firmą audytorską odnowiono umowę o badanie sprawozdania finansowego (...), umowa ta nie będzie pierwszą umową o badanie sprawozdania finansowego w rozumieniu art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości (...). Zatem do czasu upływu maksymalnego okresu nieprzerwanego trwania zleceń badań ustawowych (...), umowy o badanie sprawozdania finansowego (...) mogą być zawierane na okres jednego roku,
• gdy dany podmiot współpracował przy badaniu sprawozdania finansowego za 2017 r. z dotychczasowym audytorem (czyli takim, który badał sprawozdanie finansowe za 2016 r.) i umowę na badanie za 2017 r. podpisał na okres jednego roku, to jeśli badanie sprawozdania finansowego za 2018 r. zlecił temu samemu audytorowi, może z nim zawrzeć umowę tylko na rok,
• gdy badanie sprawozdania finansowego za 2017 r. było przeprowadzane przez dotychczasowego audytora (umowa zawarta na rok), a przy badaniu sprawozdania finansowego za 2018 r. zdecydowano o wyborze innej firmy audytorskiej, to umowę z nią należy podpisać już na minimum dwa lata, tj. na badanie za 2018 r. i 2019 r.
Dorota Andrychowska
Zobacz także wcześniejsze artykuły z cyklu "Bilans 2018":
1. Informacje ogólne
2. Inwentaryzacja aktywów i pasywów
3. Rozliczenie niedoborów i nadwyżek inwentaryzacyjnych
4. Zdarzenia gospodarcze na przełomie lat - przychody ze sprzedaży
5. Zdarzenia gospodarcze na przełomie lat - koszty
6. Zdarzenia gospodarcze ujawnione po dniu bilansowym
7. Wycena aktywów i pasywów - zagadnienia ogólne
8. Aktywa trwałe w bilansie
9. Aktywa obrotowe w bilansie
10. Kapitały własne w bilansie
11. Rezerwy na zobowiązania, bierne rozliczenia międzyokresowe, zobowiązania warunkowe
12. Zobowiązania, fundusze specjalne i rozliczenia międzyokresowe
13. Przychody jednostki
14. Koszty działalności podstawowej jednostki
15. Koszty pozostałej działalności operacyjnej jednostki
16. Koszty działalności finansowej jednostki
17. Sprawozdanie jednostki mikro według załącznika nr 4
18. Aktywa w bilansie jednostki małej według załącznika nr 5 Ustawy o Rachunkowości
19. Pasywa w bilansie jednostki małej według załącznika nr 5 Ustawy o Rachunkowości
20. Działalność podstawowa w RZiS jednostki małej wg załącznika 5
21. Działalność pozostała i finansowa w RZiS jednostki małej wg załącznika 5
22. Kolejność prac bilansowych w spółce z o.o.
Zapraszamy na szkolenie: BILANS 2018 organizowane przez Fundację Rozwoju Rachunkowości
E-SPRAWOZDANIA FINANSOWE
Menu
Menu
