Aktywa obrotowe to składniki majątkowe, które zgodnie z założeniami jednostki zostaną zamienione na środki pieniężne albo zostaną zużyte w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności (jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy). Majątek obrotowy przedsiębiorstwa dzieli się na zapasy, czyli rzeczowe aktywa obrotowe, należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe oraz krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Ustawa o rachunkowości definiuje aktywa obrotowe jako część aktywów, obejmującą:
• aktywa rzeczowe przeznaczone do zużycia lub zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy,
• aktywa finansowe płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, aktywa pieniężne,
• należności krótkoterminowe w tym wszelkie należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczanych do aktywów finansowych, które stają się wymagalne (wymagają spłaty) w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego,
• krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów lub ich części, które wpływają na wynik finansowy następnego roku obrotowego (trwają nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego).
Zgodnie z ustawą rzeczowe aktywa obrotowe to materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym.
Materiały to aktywa nabywane przez jednostkę, przeznaczone do zużycia jako surowce do wytwarzania produktów lub na cele ogólnogospodarcze, również w celach reprezentacji czy reklamy.
Materiały charakteryzują się tym, iż zużywają się podczas jednego cyklu produkcyjnego i przekazują swoją wartość wytworzonemu produktowi gotowemu. Ze względu na krótki okres ich wykorzystania (do 12 miesięcy), względnie w ciągu normalnego przewidywanego dla danej branży cyklu operacyjnego, zalicza się je do rzeczowych aktywów obrotowych.
Wśród materiałów można wyróżnić przykładowo:
• surowce,
• półfabrykaty,
• opakowania,
• paliwa,
• części zapasowe,
• odpadki.
Półprodukty to wytworzone przez jednostkę wyroby, które przeszły określone, technologicznie zamknięte fazy produkcji, przeznaczone głównie do montażu lub przerobu w dalszych fazach wytwarzania produktu gotowego.
Produkcja w toku to produkty rozpoczęte, niezakończonej pod względem technologicznym, znajdujące się nadal w toku produkcji, wymagające dalszej obróbki.
Produkty gotowe to wytworzone przez jednostkę produkty niepodlegające dalszej obróbce, przeznaczone do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym lub we własnych placówkach handlowych.
Towary to rzeczowe aktywa obrotowe nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym, znajdujące się zarówno w magazynach własnych, obcych, jak i punktach sprzedaży detalicznej.
Towary są niekiedy przed sprzedażą pakowane, porcjowane czy butelkowane. Towarami są także własne produkty przedsiębiorstwa, ale tylko wtedy, gdy znajdują się w sklepach fabrycznych i sprzedawane są przez producenta w jego detalicznych placówkach handlowych.
Należności krótkoterminowe obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczanych do aktywów finansowych, które staną się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Do należności krótkoterminowych należą również należności z tytułów publicznoprawnych, należności dochodzone na drodze sądowej oraz inne należności krótkoterminowe.
Należności krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług to ogół należności wynikających z rozrachunków jednostki z tytułu sprzedaży towarów, materiałów, produktów gotowych i usług czy sprzedaży opakowań.
Do rozrachunków z tytułu dostaw i usług zalicza się również kwoty należne z tytułu:
• sprzedaży realizowanej na warunkach umowy komisu,
• sprzedaży skupionych uprzednio produktów rolnych, runa leśnego i surowców wtórnych,
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i z tytułu ich eksportu,
• udzielanych przez sprzedawców bonifikat, rabatów i opustów przy sprzedaży podstawowej,
• reklamacji zgłoszonych przez nabywców do dostawców.
Należności z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych tytułów publicznoprawnych to należności wynikające z rozrachunków publicznoprawnych jak np.:
• nadpłaty podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych,
• nadwyżki VAT naliczonego nad należnym,
• nadpłaty z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i FEP,
• nadpłaty podatku od nieruchomości,
• nadpłaty podatku od środków transportu,
• zwrotu cła oraz kwot wpłaconych na poczet zabezpieczeń celnych.
Do innych należności krótkoterminowych można również zaliczyć przykładowo:
• należności od pracowników z tytułu udzielonych zaliczek na koszty podróży służbowych, zaliczek na zakupy, czy należności z tytułu udzielonych pożyczek,
• należności od członków spółdzielni, wspólników i akcjonariuszy spółek handlowych, (z wyjątkiem należności z tytułu zadeklarowanych, a nieopłaconych na dzień bilansowy udziałów lub akcji)
• wypłacone w ciągu roku obrotowego kwoty do rozliczenia przez właścicieli spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych czy spółek komandytowo-akcyjnych,
• należności z tytułu sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji w nieruchomości czy papierów wartościowych,
• odszkodowania należne z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, wpłacone kaucje, wadia,
• należności dochodzone na drodze sądowej czyli skierowane na drogę postępowania sądowego.
Krótkoterminowe aktywa finansowe są to składniki majątku, które będą w posiadaniu jednostki przez okres krótszy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego, a w szczególności:
• udziały lub akcje,
• inne papiery wartościowe,
• udzielone pożyczki,
• inne krótkoterminowe aktywa finansowe,
• środki pieniężne
• inne aktywa pieniężne.
Środki pieniężne są najbardziej płynnym składnikiem majątkowym. Dzieli się je na:
• środki pieniężne w kasie,
• środki pieniężne na rachunkach,
• inne środki pieniężne.
Inne inwestycje krótkoterminowe są to składniki niekwalifikujące się do aktywów finansowych, spełniające kryteria wymagane dla inwestycji, jeśli są przeznaczane do zbycia w okresie 12 miesięcy od dnia bilansowego, np. zdeponowane w banku złoto lub kamienie szlachetne.
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe są to, zaliczane do aktywów danego okresu, koszty poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym, przypadające na przyszłe okresy sprawozdawcze, obejmujące okres rozliczenia krótszy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego, przykładowo:
• koszty ubezpieczeń majątkowych i osobowych,
• koszty prenumeraty czasopism,
• koszty opłacone z góry za cały okres trwania umowy, (np. z góry opłacony czynsz)
• koszty trwających prac rozwojowych,
• koszty remontów środków trwałych (kapitalnych),
• koszty przygotowania nowej produkcji.
Dorota Andrychowska
______________________________________________________________________________
Zobacz także wcześniejsze artykuły z cyklu "Bilans 2018":
1. Informacje ogólne
2. Inwentaryzacja aktywów i pasywów
3. Rozliczenie niedoborów i nadwyżek inwentaryzacyjnych
4. Zdarzenia gospodarcze na przełomie lat - przychody ze sprzedaży
5. Zdarzenia gospodarcze na przełomie lat - koszty
6. Zdarzenia gospodarcze ujawnione po dniu bilansowym
7. Wycena aktywów i pasywów - zagadnienia ogólne
8. Aktywa trwałe w bilansie
______________________________________________________________________________
Zapraszamy na szkolenie: BILANS 2018 organizowane przez Fundację Rozwoju Rachunkowości
Menu
Menu
