Podzielona płatność w księgach rachunkowych – ujęcie należności i zobowiązań

Otrzymanie należności
Jednostka korzystająca z mechanizmu podzielonej płatności przy ewidencjonowaniu operacji wpływu należności powinna uwzględnić art. 62c ust. 5 Prawa bankowego, który stanowi że po otrzymaniu środków pieniężnych z tytułu kwoty odpowiadającej kwocie VAT wskazanej w komunikacie przelewu, bank prowadzący rachunek rozliczeniowy, obciąża ten rachunek kwotą odpowiadającą kwocie VAT i uznaje tą kwotą rachunek VAT, który jest prowadzony dla tego rachunku rozliczeniowego. W praktyce oznacza to, że w przypadku otrzymania należności na rachunek bankowy przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności na rachunek rozliczeniowy wpływa cała kwota zapłaty, a następnie wartość podatku VAT jest automatycznie przez bank przekazywana na rachunek VAT.

W księgach rachunkowych transakcja przekazania środków pomiędzy rachunkiem rozliczeniowym i rachunkiem VAT może odbywać się w korespondencji z kontem 1xx "Środki pieniężne w drodze". Decyzja w tej sprawie należy do kierownika jednostki a przyjęte rozwiązanie zapisuje się w zasadach (polityce) rachunkowości jednostki.

Jeżeli dany podmiot stosuje konto 1xx "Środki pieniężne w drodze", to zapisów na kontach 1xx-1„Rachunek rozliczeniowy” i 1xx-2 „Rachunek VAT” dokonuje odpowiednio na podstawie poszczególnych wyciągów bankowych generowanych dla rachunku rozliczeniowego i dla rachunku VAT. Natomiast jeżeli podmiot nie stosuje konta 1xx "Środki pieniężne w drodze", to nie księguje wyciągów z rachunku VAT, a operacje na kontach 1xx-1 „Rachunek rozliczeniowy” i 1xx-2 „Rachunek VAT” ujmuje wyłącznie na podstawie wyciągów bankowych z rachunku rozliczeniowego.

Otrzymania zapłaty może zostać wprowadzona do ksiąg zapisem:
-    wpływ należności brutto na rachunek rozliczeniowy:
        •    Wn konto 1xx-1 "Rachunek rozliczeniowy",
        •    Ma konto 2xx "Rozrachunki z odbiorcami",
-    przelew kwoty VAT z rachunku rozliczeniowego na rachunek VAT
        •    Wn konto 1xx-2 "Rachunek VAT",
        •    Ma konto 1xx-1 "Rachunek rozliczeniowy".

Zapłata zobowiązania
Z kolei w przypadku zapłaty zobowiązania w celu realizacji przelewu bank w pierwszej kolejności obciąża kwotą podatku VAT rachunek VAT nabywcy towarów i usług i uznaje tą kwotą jego rachunek rozliczeniowy zgodnie z komunikatem przelewu, a następnie realizowana jest sama zapłata. W sytuacji posiadania środków na rachunku VAT w wysokości niewystarczającej na zapłatę kwoty odpowiadającej kwocie VAT wskazanej w komunikacie przelewu, w celu realizacji przelewu, bank obciąża rachunek VAT do wysokości salda na tym rachunku i uznaje tą kwotą rachunek rozliczeniowy nabywcy towarów i usług, na podstawie komunikatu przelewu. Natomiast w sytuacji braku środków na rachunku VAT w celu realizacji przelewu bank obciąża wyłącznie rachunek rozliczeniowy kwotą odpowiadającą wartości sprzedaży brutto wskazanej w komunikacie przelewu.

W księgach rachunkowych operacja zapłaty zobowiązania w razie niestosowania konta 1xx "Środki pieniężne w drodze" jest ujmowana na podstawie wyciągu z rachunku rozliczeniowego zapisem:
-     przelew kwoty VAT z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy
        •    Wn konto 1xx-1 "Rachunek rozliczeniowy",
        •    Ma konto 1xx-2 "Rachunek VAT",
-    przelew kwoty brutto zobowiązania
        •    Wn konto 2xx "Rozrachunki z dostawcami",
        •    Ma konto 1xx-1 "Rachunek rozliczeniowy".

Możliwe jest również zastosowanie księgowania uproszczonego:
Otrzymanie zapłaty należności:
-     wartość netto sprzedaży
        •    Wn konto 1xx-1 "Rachunek rozliczeniowy",
-     wartość podatku VAT,
        •    Wn konto 1xx-2 "Rachunek VAT",
-    kwota brutto należności
        •    Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".     

Zapłata zobowiązania:
-    wartość brutto zobowiązania
        •    Wn konto 2xx "Rozrachunki z dostawcami",
-    wartość netto dostawy
        •    Ma konto 1xx-1 "Rachunek rozliczeniowy",
-    wartość podatku VAT
        •    Ma konto 1xx-2 "Rachunek VAT".