Controlling to system, który wspiera realizowanie założonych celów za pomocą procesu koordynacji, planowania i kontroli na różnych szczeblach zarządzania. Controlling, jako proces pozyskiwania istotnych informacji, analizy i projektowania działań usprawniających, wymaga zarazem ujęcia strategicznego oraz długookresowego, co sprawia, że firma może dążyć do realizowania założonej misji i wizji, a także daje jej orientację na zadania, jak również plany realizowane w krótszym horyzoncie czasowym, decydujące o bieżącej sytuacji firmy.
Controlling można podzielić z punktu widzenia stopni zarządzania na:
- controlling strategiczny - wspiera wykonanie celów długofalowych
- controlling operacyjny - obejmuje taktyczny oraz operacyjny poziom zarządzania.
Controlling operacyjny można określić jako krótkookresowe kierowanie dochodem firmy i odbywa się przez monitorowanie zasadniczych wielkości ekonomicznych tj. rentowność czy płynność, analizę i ocenę procesów mających miejsce w przedsiębiorstwie, a także ustalanie działań korygujących. Wszystkie te działania ukierunkowane są na procesy o niedługim horyzoncie czasu i osiąganie aktualnych celów, które wynikają z celów strategicznych. Misją controllingu operacyjnego jest wspomaganie podejmowania decyzji krótkookresowych.
Jednym z poziomów controllingu jest kontrola. Odnosi się ona do etapu wypełnienia planowanych zadań, określenia powstałych odchyleń, a także ich przyczyn. Sama kontrola odbywa się nie tylko, gdy faza realizacji będzie mniejsza od założonej. W takim przypadku analizuje się przyczyny powiązane z przedsiębiorstwem, jak również jego otoczeniem. Kontrola wykonywana jest, gdy plany zostały przekroczone, dlatego że mogło nastąpić ich niedoszacowanie.
Controlling operacyjny to także nadzór i kontrola nad realizacją ustalonych działań, która ma charakter ciągły. Ciągły nadzór, analiza, jak i ocena działalności musi obejmować całe przedsiębiorstwo oraz i z wyprzedzeniem zawiadamiać o konieczności podjęcia działań koniecznych do realizacji ustalonych celów.
Controlling strategiczny wspiera realizację celów o charakterze długookresowym. Jego horyzont czasowy ma charakter nieograniczony, a jego zakres zainteresowania wykracza poza analizę kosztów i wyników w krótkich okresach czasu.
Controlling strategiczny wspiera naczelne kierownictwo w wyszukiwaniu i wykorzystaniu szans oraz możliwości dla osiągnięcia długotrwałych sukcesów ekonomicznych, jak i finansowych oraz rozwoju przedsiębiorstwa poprzez dopasowanie się do zmieniających się warunków rzeczywistości.
Dla tego rodzaju controllingu bardzo ważne jest pozyskiwanie informacji odnoszących się do przestrzeni wokół przedsiębiorstwa, w tym: rynku, konkurencji, klientów, technologii, które wspomagają decyzje kierownictwa. Pomijając analizą otoczenia przeprowadza się także analizę samego przedsiębiorstwa, aby określić jego słabe i mocne strony.
W odróżnieniu od planowania strategicznego, w controllingu przeważnie stosuje się rozproszone podejście do kreowania planów tzn. powstają one na niższych poziom zarządzania, co przekłada się na zwiększenie zdolności kierowania i weryfikacji ich wykonania.
W controllingu strategicznym nie można zaniedbać analizy kosztów. Wykorzystuje się wówczas podejście globalne, odwrotnie jak w controllingu operacyjnym – bardzo szczegółowe. Wyróżnia się wartość czasu jako bodźca powodującego powstawanie kosztów.
Podsumowując, celem controllingu strategicznego jest stworzenie działań dostosowawczych, które polegają na korekcie celów strategicznych. Natomiast żeby nadzór nad realizacją strategii firmy przebiegał odpowiednio potrzebna jest koordynacja i sprzężenie z controllingiem operacyjnym.
Obszary, które różnią controlling operacyjny od strategicznego, to przede wszystkim czas oraz powaga podejmowanych decyzji.
Controlling operacyjny koncertuje się przede wszystkim na analizie krótko i średniookresowej, która obejmuje okresy: miesięczne, kwartalne, roczne. Natomiast controlling strategiczny funkcjonuje w długim, a nawet nieograniczonym horyzoncie czasowym ze względu na cele, które ma realizować tj. zapewnienie rozwoju oraz długotrwałych zysków.
Controlling operacyjny zorientowany jest w głównej mierze na wykorzystanie aktualnie posiadanych pokładów oraz udoskonalenie wewnętrznych procesów zachodzących w przedsiębiorstwie. Zaś controlling strategiczny musi mieć wzgląd na wszystkie okoliczności i zmiany zachodzące w środowisku zewnętrznym, dostosowywać cele oraz działalność firmy do tego otoczenia.
Kolejnym elementem różnicującym wymienione rodzaje controllingu jest podejście do określania celów oraz analizy problemów. Controlling operacyjny wymaga bardzo szczegółowej analizy danych które są potrzebne do analizy i szybkiego reagowania poprzez podejmowanie działań korygujących. Zadania i cel controllingu strategicznego są określane w dużo większym stopniu jakościowo niż ilościowo.
Wymienione rodzaje controllingu odróżniają również narzędzia zarządzania. Controlling strategiczny opiera swoje analizy o m.in. analizy portfelowe, analizę SWOT, metody prognozowania, gdyż powinien planować zarazem informacje o firmie i otoczeniu odnoszące się do przeszłości oraz teraźniejszości ale powinien jednocześnie przewidywać okoliczności i zmiany mogące zajść w przyszłości.
Narzędzia controllingu operacyjnego dostarczają ilościowych i bez porównania bardziej dokładnych informacji na temat funkcjonowania przedsiębiorstwa i czerpią je w głównej mierze z rachunkowości zarządczej oraz z analizy finansowej.
Podsumowując, mimo występujących różnic między controllingiem operacyjnym a strategicznym nie można klarownie i jasno ich oddzielić, bowiem w znacznym stopniu zachodzą one na siebie a także uzupełniają się. Wyraźne powiązania pomiędzy controllingiem strategicznym i operacyjnym pojawiają się na etapie planowania. Niekiedy oddzielenie controllingu strategicznego od operacyjnego jest bardzo złożone i trudne. Nie ma więc stałej granicy pomiędzy strategicznym i operacyjnym wymiarem controllingu, a jeden istnieje po to aby drugi mógł lepiej pełnić swoją rolę i odwrotnie.
Zapraszamy Państwa do uczestnictwa w szkoleniu CONTROLLING A SKUTECZNE ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE - WARSZTATY PRAKTYCZNE organizowanym przez Centrum Szkoleniowe FRR w KATOWICACH oraz WARSZAWIE.
Menu
Menu
