Rachunkowość 2020 od A do Z – otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych firmy
26.02.2020
2020-02-26T00:00:00+01:00
2020-02-26T00:00:00+01:00
FRR
https://www.frr.pl/news/955/rachunkowosc-od-a-do-z
Fundacja Rozwoju Rachunkowości
Dorota Andrychowska
Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych jest czynnością występującą w jednostkach co najmniej raz w roku bilansowym, podlega ściśle określonym procedurom oraz odbywa się w dokładnie wyznaczonych terminach. Popełniane przez księgowych błędy, wynikają głównie z mylnej interpretacji, czy też niedoczytania odpowiedniego przepisu prawnego. Dlatego warto znać podstawowe zapisy ustawy o rachunkowości w tym zakresie, oraz edukować służby finansowo-księgowe jednostki, które są obowiązane prowadzić księgi rachunkowe rzetelnie, jasno i bezbłędnie - czyli w sposób zgodny z przepisami ustawy.
Księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej.
Księgi rachunkowe są prowadzone głównie samodzielnie przez jednostkę, niemniej jednostka może również powierzyć prowadzenie ksiąg rachunkowych:
• przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 76a ust. 3 ustawy o rachunkowości,
• w przypadku jednostek sektora finansów publicznych - innej jednostce sektora finansów publicznych, na zasadach określonych w przepisach odrębnych.
W przypadku gdy księgi rachunkowe są prowadzone poza siedzibą jednostki lub miejscem sprawowania zarządu, kierownik jednostki jest obowiązany:
• powiadomić właściwy urząd skarbowy o miejscu prowadzenia ksiąg rachunkowych w terminie 15 dni od dnia ich wydania;
• zapewnić dostępność ksiąg rachunkowych wraz z dowodami księgowymi uprawnionym organom zewnętrznej kontroli lub nadzoru w siedzibie jednostki lub w miejscu sprawowania zarządu albo w innym miejscu za zgodą organu kontroli lub nadzoru.
Księgi rachunkowe otwiera się (w ciągu 15 dni od dnia zaistnienia poniższych zdarzeń):
• na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym,
• na początek każdego następnego roku obrotowego,
• na dzień zmiany formy prawnej,
• na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostki, powodujących powstanie nowej jednostki (jednostek),
• na dzień rozpoczęcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości.
Księgi rachunkowe zamyka się (nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia poniższych zdarzeń):
• na dzień kończący rok obrotowy,
• na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nie nastąpiło jego umorzenie,
• na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,
• w jednostce przejmowanej na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę, to jest na dzień wpisu do rejestru tego połączenia,
• na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka, to jest na dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru połączenia lub podziału,
• na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości,
• na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami.
Można nie zamykać i nie otwierać ksiąg rachunkowych w przypadku:
• przekształcenia spółki osobowej oraz spółki cywilnej w inną spółkę osobową, a także spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową;
• połączenia jednostek, gdy w myśl ustawy rozliczenie połączenia następuje metodą łączenia udziałów i nie powoduje powstania nowej jednostki.
Można nie zamykać ksiąg rachunkowych:
• jeżeli podział jednostki następuje przez wydzielenie,
• za rok obrotowy, w którym działalność jednostki przez cały czas pozostawała zawieszona, chyba że jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych lub występują inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym (przepisu nie stosuje się do emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się o dopuszczenie lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku),
• na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku w przypadku śmierci przedsiębiorcy przy założeniu, że działalność gospodarcza będzie kontynuowana przez przedsiębiorstwo w spadku.
Ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy. Przy czym tzw. ostateczne zamknięcie ksiąg rachunkowych polega na nieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonywania zapisów księgowych w zbiorach tworzących zamknięte księgi rachunkowe.