Podatek od czynności cywilnoprawnych dotyczy określonych czynności, wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Są to:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki, pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowa spółki.
Ustawą z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1463) wprowadzone zostało zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych sprzedaży, której przedmiotem jest:
- prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.
Jak już wspomniano zwolnienie przysługuje, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, a żadnej z nich, w dniu zakupu prawa do mieszkania lub domu nie przysługuje i przed tym dniem nie przysługiwało, żadne z tych praw ani udział w tych prawach. Ze zwolnienia mogą jednak korzystać osoby, które w dniu zawarcia umowy sprzedaży posiadają lub przed tym dniem posiadały udział w takich prawach, ale jego wysokość nie przekracza lub nie przekraczała 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Nowe zasady będą dotyczyły nabycia pierwszego mieszkania lub domu na rynku wtórnym, natomiast zwolnienie wejdzie w życie 31 sierpnia 2023 r. i nie obejmie sprzedaży dokonanych przed tym dniem.