Jeżeli jednostka sporządza sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, to należy wyodrębnić w nim osobne pozycje dla jednostek powiązanych oraz pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale.
W myśl prawa bilansowego jednostkami powiązanymi są jednostki wchodzące w skład danej grupy kapitałowej, natomiast grupa kapitałowa to jednostka dominująca wraz z jednostkami zależnymi.
Z kolei zgodnie z ustawą o rachunkowości, jednostka dominująca to jednostka, która kontroluje inną, zależną od niej jednostkę. Natomiast taka kontrola, sprawowana przez samą jednostkę dominującą lub przez wyznaczone do tego celu osoby, polega na kierowaniu działalnością finansową i operacyjną jednostki zależnej, co pozwala jednostce dominującej osiągać korzyści ekonomiczne z tej działalności.
Trzeba mieć na uwadze, że kontrolowanie jednostek zależnych może odbywać się poprzez:
• posiadanie większości liczby głosów w organie stanowiącym (typu walne zgromadzenie właścicieli, udziałowców/akcjonariuszy) jednostki zależnej,
• posiadanie uprawnień do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu bądź organu nadzorczego (rada nadzorcza/komisja rewizyjna) tej jednostki zależnej,
• umowę zawartą z jednostką zależną.
Jednocześnie wśród jednostek powiązanych znajdują się także jednostki:
• zależne, co do których występuje ograniczenie w sprawowaniu kontroli,
• dominujące oraz zależne, wchodzące w skład grupy kapitałowej sporządzającej sprawozdanie finansowe zgodne z MSR oraz w skład grupy kapitałowej zwolnionej od obowiązku sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego,
• dominujące lub zależne, które mają siedzibę poza graniami Polski,
• zależne, wchodzące w skład grupy kapitałowej, której zarząd ma siedzibę poza granicami Polski.
Jednostki powiązane to dla celów bilansowych spółki prawa handlowego. Wyjątkowo mogą to być również przedsiębiorstwa państwowe, jeżeli pełnią rolę jednostki dominującej. Warunkiem powiązania jest posiadanie własności (sprawowanie kontroli) przez spółkę prawa handlowego, nie zaś przez jej właściciela.
Przez zaangażowanie w kapitale rozumie się jakikolwiek udział w kapitale innej jednostki, mający charakter trwałego powiązania. Trwałe powiązanie występuje zawsze w przypadku nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie udziału w kapitale jednostki stowarzyszonej, chyba że zbycie udziału w krótkim okresie (czyli nie dłużej niż rok) od dnia jego nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie jest wysoce prawdopodobne, poprzez zawarcie umowy lub podjęcie innych aktywnych działań dotyczących tego zbycia.
Natomiast jednostki, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale, to jednostki inne niż zależne, w odniesieniu do których udział w ich kapitale ma charakter trwałego powiązania. Trwale zaangażowany w kapitale jednostki stowarzyszonej jest tzw. znaczący inwestor, natomiast trwale zaangażowany w kapitale innej jednostki jest wspólnik jednostki współzależnej.
Znaczącym inwestorem jest jednostka będącą spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, która posiada zaangażowanie w kapitale innej jednostki i wywiera znaczący wpływ na tę jednostkę.
Z kolei przez znaczący wpływ na inną jednostkę według prawa bilansowego, rozumie się niemającą znamion sprawowania kontroli lub współkontroli zdolność jednostki do wpływania na politykę finansową i operacyjną innej jednostki, w szczególności przez:
• udział w podejmowaniu decyzji w sprawie podziału zysku lub pokrycia straty,
• zasiadanie w organie zarządzającym, nadzorującym lub organie administrującym,
• przeprowadzanie istotnych transakcji z tą jednostką,
• udostępnianie tej jednostce informacji technicznych o zasadniczym znaczeniu dla jej działalności,
• możliwość powoływania i odwoływania członków organów zarządzających lub nadzorujących,
• posiadanie nie mniej niż 20% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej jednostki,
• organy administrujące.
Wspólnikiem jednostki współzależnej według ustawy o rachunkowości jest natomiast jednostka będącą spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, która sprawuje wraz z innymi udziałowcami współkontrolę nad jednostką współzależną.
W pozycjach dla jednostek powiązanych wykazuje się więc:
• dane jednostki dominującej oraz
• dane jednostek zależnych od jednostki dominującej.
Natomiast w pozycjach dla pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale wykazuje się:
• dane dotyczące jednostek współzależnych i stowarzyszonych z jednostką sporządzającą sprawozdanie finansowe,
• dane dotyczące znaczącego inwestora oraz wspólnika jednostki współzależnej.
______________
Zobacz także inne aktualności z serii "Bilans 2019":
1. Obowiązek badania sprawozdania finansowego
2. Inwentaryzacja roczna aktywów i pasywów
3. Wycena roczna aktywów i pasywów
4. Jednostki powiązane i jednostki posiadające zaangażowanie w kapitale innej jednostki - w myśl prawa bilansowego (bieżący artykuł)
Menu
Menu
