TOMASZ ZDZIARSKI - kontroler finansowy, konsultant, wykładowca posiadający ponad 11-letnie doświadczenie zawodowe w obszarze controllingu finansowego i biznesowego w grupach kapitałowych działających na rynkach m.in. FMCG, telekomunikacyjnym, transportowym. Specjalizuje się w budowie procesów i narzędzi kontrolingowych, analizie opłacalności projektów inwestycyjnych, budowie modeli finansowych. Wdrażał również systemy klasy ERP oraz BPM. Brał udział we wdrożeniu produktu dla analityków finansowych. Absolwent Finansów i Rachunkowości ze specjalizacją Inżynieria Finansowa, a także studiów podyplomowych z zakresu Systemów Informacyjnych i Analizy Danych. Ukończył również kurs na Kontrolera Biznesowego, a także inne liczne szkolenia. Specjalizuje się w szkoleniach oraz doradztwie w zakresie controllingu, finansów, analiz oraz zarządzania. Ma na koncie zrealizowane ponad 1000 godzin szkoleniowych.
„Jeżeli nie możesz wyrazić tego liczbami, nie możesz o tym powiedzieć nic konkretnego.”
Lord Kelvin
Magdalena Kuta: Panie Tomaszu, pytanie z pozoru wydaje się banalne, ale spróbujmy na nie odpowiedzieć: jaka jest istota MBO?
Tomasz Zdziarski: Zarządzanie przez cele (ang. Management By Objectives, MBO) to koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem, która skupia swoją uwagę na jasno i precyzyjnie określonych celach dotyczących efektywności funkcjonowania. Pisząc o celach mam na myśli zarówno te dotyczące organizacji, wynikające ze strategii, jak również te indywidualne: osobiste i zawodowe poszczególnych pracowników.
MBO opiera się na założeniu, iż sukces organizacji (niezależnie od płaszczyzny, na której go zdefiniujemy), uzależniony jest przede wszystkim od precyzyjnie zdefiniowanego celu wraz z jasno wytyczoną ścieżką dojścia. Równie ważne w tej koncepcji jest przypisanie odpowiednich mierników do właściwych osób oraz ich odpowiednie zmotywowanie, kontrolowanie, ocenianie, a na końcu rozwijanie. Zgodnie z maksymą Lorda Kelvina, aby móc skwantyfikować cel, musimy go najpierw wykazać liczbowo.
Kluczowym elementem w zarządzaniu przez cele jest nakreślenie priorytetów, do których niezbędna jest praca całej kadry managerskiej i zaangażowanie jej w proces tworzenia i wdrożenia MBO. Brak praktycznego wsparcia z tej strony skazuje proces wdrożeniowy na niepowodzenie. Główną ideą przyświecającą systemowi MBO jest optymalne wykorzystanie zasobów, ukierunkowane na osiąganie rezultatów zgodnych z wieloletnimi planami strategicznymi.
Należy zadać sobie pytanie czy organizacja wykonując wszystkie czynności, które wynikają ze specyfiki jej funkcjonowania generuje wartość dodaną czy nie? W sytuacji, gdy któreś z działań nie sprzyja temu, powinno zostać poddane weryfikacji i ewentualnemu przemodelowaniu bądź usunięciu, tak aby przy minimalizowaniu wykorzystania zasobów maksymalizować wartość, którą one generują.
MK: W takim razie od czego należy zacząć, aby wprowadzić w przedsiębiorstwie koncepcję MBO?
TZ: Na początku projektowania MBO należy zdefiniować strategię i główne cele strategiczne. Następnie kaskaduje się je do niższych obszarów odpowiedzialności. Zarząd ustala cele dla całej organizacji. Cele pośrednie są definiowane wspólnie z menedżerami, którzy dalej wyznaczają je swoim podwładnym. W ten sposób system pokrywa całą organizację. Niezmiernie istotnym warunkiem jest, aby cele podwładnych wspierały cele przełożonych. Dzięki temu, wszyscy pracownicy dążą wspólnie do realizacji strategicznych priorytetów firmy, zarówno na poziomie strategicznym, operacyjnym, jak i finansowym.
Zwiększenie efektywności i wydajności organizacji polega na przeniesieniu aktualnego stanu świadomości na wyższy poziom. Zatem wiąże się to ze zmianą podejścia, procedur, sposobu działania oraz wprowadzeniem narzędzi do zarządzania tym procesem.
Formułowanie stanu docelowego może być oparte na metodyce SMART, która ułatwia wyznaczenie, a następnie egzekwowanie celów. Zgodnie z nią cele powinny być:
1. SPECIFIC – jasno, konkretnie opisujące rezultat
2. MEASURABLE – wymierne, mierzalne
3. AMBITIOUS – stanowiące wyzwanie, ambitne
4. REALISTIC – dostosowane do kompetencji, osiągalne, realistyczne
5. TIME- BOUND – określone w czasie
Kolejnym etapem jest korelacja: celów z zadaniami. Zadania należy wyznaczyć i określić. Opisać, które z nich mają realizować poszczególni pracownicy, oraz które mają wspierać wyznaczone cele. Przekłada się to bezpośrednio w organizacji na kształt zakresów obowiązków pracowniczych. Nie wolno przy tym oczywiście zapomnieć o delegowaniu adekwatnych uprawnień - tworząc dzięki temu większy poziom odpowiedzialności za powierzone zadanie.
Porządkowanie w obszarze zakresów obowiązków i uprawnień na poszczególnych stanowiskach wpływa na jakość monitorowanej pracy, a także możliwość jej weryfikacji podczas etapu oceny okresowej. Zazwyczaj wprowadzenie MBO łączy się również, ze zmianami w obszarach związanych z okresową oceną pracowniczą, gdyż wtedy zarządzanie pojedynczym pracownikiem ma wymiar praktyczny.
MK: Na co należy zwrócić szczególną uwagę, a może zmienić, wdrażając MBO? Czy MBO ma praktyczne zastosowanie w każdej organizacji? Powszechni przecież panuje opinia, że firma bez celu jest jak okręt bez busoli.
TZ: By zapewnić skuteczne wdrożenie MBO nie można pominąć kluczowego aspektu, jakim jest system premiowy. System MBO musi być powiązany z systemem wynagrodzeń. W takim modelu przewidywalności wynagrodzenia premia staje się elementem systemu motywacji, w którym, jak wiemy, finanse stanową tylko jeden, ale jednak ważny element całej układanki zarządzania przedsiębiorstwem.
W praktyce MBO sprawdza się w każdej organizacji. Nie tylko tej nastawionej na zysk, ale także non-profit. Każda sytuacja, w której znajduje się przedsiębiorstwo jest dobra do wprowadzenia MBO. Zarówno firmy przeżywające kryzys funkcjonowania, a także te bardzo dobrze prosperujące cenią zalety MBO. System ten ma duże możliwości adaptacji do potrzeb organizacji.
MBO, poza niewątpliwie wysokimi wartościami praktycznymi niesie jednak za sobą pewnie niebezpieczeństwo. Zgodnie z oceną Petera Druckera – autora koncepcji – „MBO to tylko narzędzie, a nie remedium na problemy zarządcze. MBO działa tylko wtedy, gdy znasz cele, a w 90% przypadków ich nie znasz”. Źle przygotowany i wdrożony system może być niebezpieczny dla przedsiębiorstwa. Dlatego bardzo pomocne okazuje się wprowadzanie go z doradcą, który ma już doświadczenie we wdrażaniu MBO w firmach, posiada obiektywne spojrzenie na sytuację w placówce i jest świetnie przygotowany na każdą ewentualność.
MK: Na czym polega unikatowość MBO?
TZ: Fenomenem zarządzania przez cele jest to, że pomimo prostych założeń modyfikuje funkcjonowanie całej organizacji. Kadra kierownicza, nawet ta najniższego poziomu, staje się bardziej odpowiedzialna za prowadzony biznes, podejmuje więcej decyzji w nowych obszarach, co wpływa na świadomość potrzeby rozwojowej personelu wszystkich pracowników. W konsekwencji po osiągnięciu sukcesu uzyskujemy zaangażowanie do realizacji kolejnych celów.
MK: Dziękuje za rozmowę.
Sprawdź szkolenia, które prowadzi Tomasz Zdziarski w Centrum Szkoleniowym FRR.
Menu
Menu
