Jak zostać doradcą podatkowym?

Doradca podatkowy to wysoko ceniony specjalista w dziedzinie prawa podatkowego. W niniejszym artykule przedstawimy szczegółowe informacje na temat tego, kto może pełnić tę funkcję oraz jakie wymagania formalne należy spełnić, aby uzyskać uprawnienia doradcy podatkowego.

Zawód doradcy podatkowego krok po kroku — jak zostać doradcą podatkowym?

Chcesz zostać doradcą podatkowym? To ambitny wybór, który wiąże się z wejściem do jednej z nowszych, ale dynamicznie rozwijających się profesji. Popularność zawodu doradcy podatkowego gwałtownie wzrosła w latach 90. XX wieku, co było bezpośrednio związane z rosnącą złożonością systemu podatkowego i przeniesieniem części obowiązków podatkowych na obywateli oraz przedsiębiorstwa. Złożoność przepisów podatkowych sprawiła, że wiele osób zaczęło poszukiwać fachowej pomocy w interpretacji i stosowaniu prawa podatkowego, co z kolei zwiększyło zapotrzebowanie na usługi doradztwa podatkowego. 

W odpowiedzi na tę rosnącą potrzebę, w 1996 roku wprowadzono szczegółowe regulacje prawne określające zasady wykonywania zawodu doradcy podatkowego. Te ramy prawne nie tylko uregulowały warunki dostępu do zawodu, ale także ustanowiły standardy etyczne i zawodowe, które mają na celu zapewnienie wysokiej jakości usług świadczonych przez doradców podatkowych. Dziś doradztwo podatkowe jest kluczową profesją, odgrywającą istotną rolę w gospodarce, pomagając zarówno osobom fizycznym, jak i firmom w poruszaniu się po skomplikowanym świecie przepisów podatkowych.

Czym zajmuje się doradca podatkowy i kto może wykonać ten zawód?

Uzyskanie tytułu doradcy podatkowego, będącego zawodem zaufania publicznego, wymaga spełnienia ściśle określonych wymagań formalnych i osobistych. Osoby aspirujące do tego zawodu muszą wykazać się m.in. wyższym wykształceniem oraz specjalistyczną wiedzą z zakresu prawa finansowego. 

Dodatkowo niezbędne jest odbycie sześciomiesięcznej praktyki zawodowej w Polsce oraz zdanie egzaminu na doradcę podatkowego. Kandydaci muszą również posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, cieszyć się pełnią praw publicznych i nieskazitelnym charakterem, co daje gwarancję właściwego wykonywania zawodu. 

Po spełnieniu tych warunków należy złożyć wniosek o wpis na listę doradców podatkowych w ciągu trzech lat od zdania egzaminu. Regularne uczestnictwo w szkoleniach, konferencjach i seminariach jest kluczowe dla utrzymania wysokiego poziomu kompetencji oraz świadczenia usług zgodnie z najlepszymi standardami.

Praktyka zawodowa doradcy podatkowego — jakie są wymagania Ministra Finansów?

Obowiązujące prawo mówi jasno — osoba, która chce zostać doradcą, musi odbyć praktykę zawodową trwającą 6 miesięcy (równe 8 godzin tygodniowo). Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym mówi jasno, że powinna się ona odbywać:

• u doradców podatkowych,
• w spółkach doradztwa podatkowego.

Praktykę można również odbyć w innej formie, ale należy tutaj pamiętać o Rozporządzeniu Ministra Finansów z dn. 5 października 2014 r. w sprawie praktyki zawodowej kandydatów na doradców podatkowych, które jasno reguluje te przepisy. 

Lista doradców jest aktualizowana o nowe wpisy na podstawie ustawy dnia 18 marca 2008 o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. 

Nie tylko egzamin na doradcę podatkowego, czyli co trzeba zrobić, aby świadczyć usługi na rzecz podatnika? 

KROK 1: Zasady składania wniosków o dopuszczenie do egzaminu na doradcę podatkowego

Osoby, które ubiegają się o dopuszczenie do egzaminu są zobowiązane złożyć do siedziby Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego komplet następujących dokumentów:

• wniosek o dopuszczenie do egzaminu;
• oświadczenie o spełnianiu warunków przewidzianych w art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 213);
• odpis dyplomu dokumentującego posiadanie wyższego wykształcenia (w tym także licencjat) bądź jego kopię poświadczoną notarialnie (należy pamiętać, że zaświadczenia o ukończeniu studiów nie są honorowane);
• osoby, o których mowa w art. 20 ust. 2 i 5 ww. ustawy (tj. sędzia, prokurator adwokat, radca prawny, notariusz, biegły rewident, funkcjonariusz celny, inspektor kontroli skarbowej), są zobowiązane dodatkowo dołączyć do wniosku dokumenty stwierdzające uprawnienia zawodowe - oryginały, bądź ich kopie poświadczone notarialnie;
• potwierdzenie opłaty za egzamin.

Opłata za egzamin na doradcę podatkowego wynosi 900 zł. W przypadku negatywnego wyniku z części pisemnej albo ustnej egzaminu na doradcę podatkowego opłata za ponowny egzamin z tej części egzaminu wynosi 600 zł. Należność za egzamin należy uiścić na rachunek Ministerstwa Finansów.

Komplet niezbędnych dokumentów należy przesłać na podany poniżej adres:

Ministerstwo Finansów
Państwowa Komisja Egzaminacyjna do Spraw Doradztwa Podatkowego
ul. Świętokrzyska 12
00-916 Warszawa

W przypadku pytań i wątpliwości dotyczących egzaminu na doradcę podatkowego — informacje można uzyskać w Zespole do Spraw Doradztwa Podatkowego pod numerem telefonu (22)6945249 oraz elektronicznie: komisja.doradztwo@mf.gov.pl.

KROK 2: Pisemny egzamin państwowy (część testowa i opisowa)

Najtrudniejszym i najważniejszym etapem w otrzymaniu uprawnień jest zdanie egzaminu państwowego. Egzamin weryfikuje wiedzę teoretyczną i praktyczną przygotowania kandydatów na doradców podatkowych z następujących dziedzin:

1. źródła prawa i wykładnia prawa;
2. analiza podatkowa;
3. podstawy międzynarodowego oraz wspólnotowego prawa podatkowego;
4. materialne prawo podatkowe;
5. postępowanie przed organami administracji publicznej i sądami administracyjnymi oraz postępowanie egzekucyjne w administracji;
6. międzynarodowe, wspólnotowe i krajowe prawo celne;
7. prawo dewizowe;
8. prawo karne skarbowe;
9. organizacja i funkcjonowanie administracji podatkowej i kontrola skarbowa;
10. rachunkowość;
11. ewidencja podatkowa i zasady prowadzenia ksiąg podatkowych;
12. przepisy o doradztwie podatkowym i etyka zawodowa.

Kandydat na doradcę podatkowego ramach egzaminu pisemnego powinien także wykazać się umiejętnością napisania następujących pism:

• skarga kasacyjna,
• skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego,
• zażalenie na postanowienie,
• odwołanie od decyzji,
• projekt wniosku o interpretację prawa podatkowego,
• wniosek o wznowienie postępowania podatkowego.

Pisma dotyczą 51 zadań sytuacyjnych opublikowanych w rozdziale XIII wykazu pytań zawartym w załączniku do Uchwały nr 5/VI/2016 z dnia 15 stycznia 2016r. Państwowej Komisji Egzaminacyjnej ds. Doradztwa Podatkowego zmieniającej uchwałę Nr 14/V/2014 z dnia 13 maja 2014 r. w sprawie wykazu pytań i zadań egzaminacyjnych do egzaminu na doradcę podatkowego.

Część pisemna egzaminu polega na:

1. rozwiązaniu testu składającego się ze 100 pytań obejmujących wszystkie dziedziny, które wskazano powyżej,
2. prawidłowym rozwiązaniu zadania polegającego na sporządzeniu projektu wystąpienia w imieniu klienta do organu podatkowego lub sądu (tzw. „kazus”)

Część testowa egzaminu trwa 100 minut, a rozwiązanie zadania 180 minut. Dokładny wykaz pytań i zadań egzaminacyjnych znajduję się na stronie internetowej MF.
Osoby uprawnione, o których mowa w art. 20 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 213) tj. sędzia, prokurator, adwokat, radca prawny, notariusz, biegły rewident, funkcjonariusz celny, inspektor kontroli skarbowej podlegają nieco innym zakresom tematycznym egzaminu na doradcę podatkowego.

Zasady przeprowadzania egzaminu pisemnego na doradcę podatkowego

Kandydat na egzaminie pisemnym otrzymuje czystą kartę papieru oraz kopertę, które są opatrzone pieczęciami Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego. Na karcie kandydat wpisuje swoje imię i nazwisko, datę urodzenia, miejsce zamieszkania oraz indywidualny numer kandydata. Następnie kartę wkłada do koperty, zakleja ją i przekazuje wraz z odpowiednią częścią pracy pisemnej. Godzinę rozpoczęcia i zakończenia egzaminu podaje przewodniczący składu egzaminacyjnego po rozdaniu testów lub zadań egzaminacyjnych.

Testu oraz karty odpowiedzi nie wolno podpisywać ani umieszczać na nich jakichkolwiek znaków lub napisów. Odpowiedzi udziela się poprzez trwałe zaznaczenie kółkiem lub krzyżykiem odpowiedniego wariantu (litery) na karcie odpowiedzi. Odpowiedź poprawna jest tylko jedna i tylko jedna może być zaznaczona. Na karcie odpowiedzi nie wolno nanosić żadnych poprawek. Wszelkie dodatkowe zakreślenia, dopiski lub poprawki skutkują niezaliczeniem danej odpowiedzi, co powoduje przyznanie punktu ujemnego.

Po zakończeniu części testowej egzaminu oraz po przerwie ogłoszonej przez przewodniczącego składu egzaminacyjnego kandydaci wracają do sali na drugą część egzaminu, polegającą na rozwiązaniu zadania.

Podczas drugiej części egzaminu kandydat rozwiązuje zadanie wyłącznie na kartach papieru opatrzonych pieczęciami Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego. W przypadku korzystania z brudnopisu kandydat oznacza odpowiednie karty adnotacjami "czystopis" i "brudnopis". Kart tych również nie wolno podpisywać ani umieszczać na nich jakichkolwiek znaków lub napisów niezwiązanych z treścią zadania. Odpowiedzi nie wolno podpisywać własnym nazwiskiem. Jeśli rozwiązanie zadania wymaga podpisu, zdający używa imienia i nazwiska postaci fikcyjnej, np. „Oskar Nowak”.

Należy zaznaczyć, że kandydat zdaje egzamin zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu egzaminu pisemnego, chyba że z treści pytania wynika, iż dotyczy ono innego stanu prawnego.

Niestawiennictwo na egzaminie — usprawiedliwienie nieobecności:

W świetle obowiązujących przepisów prawa:

• nie ma możliwości rezygnacji z części pisemnej egzaminu na doradcę podatkowego bez usprawiedliwienia (udokumentowania) nieobecności na tej części egzaminu;
• dokumenty usprawiedliwiające nieobecność muszą wpłynąć do sekretarza Komisji Egzaminacyjnej najpóźniej 14 dnia od wyznaczonego terminu egzaminu;
• usprawiedliwiając nieobecność, można jednocześnie wnioskować o wyznaczenie nowego terminu części pisemnej egzaminu bądź zwrot opłaty egzaminacyjnej (należy podać nazwę banku i nr rachunku, na który zwrot ma zostać dokonany);
• niestawiennictwo na części pisemnej egzaminu bez usprawiedliwienia jest równoznaczne z jej niezaliczeniem.

KROK 3: Egzamin ustny

W przypadku pozytywnego wyniku części pisemnej egzaminu kandydat ma możliwość w okresie roku przystępować do ustnej części egzaminu. Do ustnego egzaminu na doradcę podatkowego kandydat nie może jednak przystępować częściej, niż co 3 miesiące.

Według art. 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 listopada 2010 r. w sprawie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego i przeprowadzania egzaminu na doradcę podatkowego (Dz.U. nr 212, poz. 1390 ze zm.) Kandydat, który uzyskał pozytywny wynik z części pisemnej egzaminu, składa do Komisji Egzaminacyjnej, nie później niż do 15 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym deklaruje chęć zdawania części ustnej egzaminu, wniosek o wyznaczenie terminu tej części egzaminu np. jeśli kandydat wyraża chęć zdawania egzaminu w maju, wniosek o dopuszczenie do egzaminu musi złożyć do 15 kwietnia.

Powyższy wniosek można złożyć :

• przesyłając e-mailem na adres: komisja.doradztwo@mf.gov.pl
• pocztą
• faksem: (22) 694-51-95.

O terminie i miejscu przeprowadzenia części ustnej egzaminu kandydat jest zawiadamiany pisemnie, za pomocą telefaksu lub drogą elektroniczną.

Zasady przeprowadzania egzaminu ustnego na doradcę podatkowego

Kandydat zdaje egzamin według stanu prawnego na dzień zdawania egzaminu ustnego, chyba że z treści pytania wynika, iż dotyczy ono innego stanu prawnego. Część ustna egzaminu polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania zamieszczone w wylosowanym zestawie pytań składającym się z 10 pytań. Zestaw obejmuje pytania z tego samego zakresu tematycznego co egzamin pisemny. Po wylosowaniu zestawu pytań kandydat ma możliwość przygotowania się do odpowiedzi. Czas przygotowania do odpowiedzi nie może przekroczyć 15 minut.

Sekretarz Składu Egzaminacyjnego sporządza protokół z przebiegu egzaminu wraz z oceną uzyskaną przez kandydata. Następnie Przewodniczący Składu Egzaminacyjnego ogłasza kandydatowi wynik z egzaminu ustnego podając uzyskaną liczbę punktów. Do protokołu, zostającego w aktach kandydata, zostaje dołączony zestaw pytań, który wylosował. Kryterium zdania części ustnej egzaminu jest zdobycie co najmniej 70 % maksymalnej liczby punktów.

KROK 4: Wpis na listę doradców podatkowych

Prawidłowy wniosek o dokonanie wpisu na listę doradców podatkowych powinien zawierać:

• Następujące informacje:

1. nazwisko, imię oraz datę urodzenia, miejsca zamieszkania;
   - oznaczenie miejsca wykonywania doradztwa podatkowego (siedziby) – przyszłego i planowanego;
2. rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej lub rodzaje zatrudnienia
3. w przypadku nieprowadzenia dodatkowej działalności lub niebycia zatrudnionym (na mocy art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym) konieczne jest oświadczenie potwierdzające ten fakt;
4. numer identyfikacji podatkowej (NIP) lub inny numer służący identyfikacji dla celów podatkowych lub ubezpieczeń społecznych nadany w państwie pochodzenia osoby składającej wniosek;
5. informacje o zmianach danych wymienionych w pkt 1-5, dokonanych w ciągu 5 lat poprzedzających złożenie wniosku o wpis – w przypadku braku zmian
   w powyższym zakresie w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku konieczne jest oświadczenie potwierdzające ten fakt;

• Następujące załączniki:

1. oświadczenie o spełnianiu warunków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 (czyli
   o posiadaniu przez kandydata zdolności do czynności prawnych oraz korzystaniu przez niego z pełni praw publicznych);
2. aktualne zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego;
3. dokumenty potwierdzające spełnienie warunków, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 6 i 7 (zaświadczenia o odbyciu w Polsce sześciomiesięcznej praktyki zawodowej oraz zaświadczenie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do spraw Doradztwa Podatkowego o złożeniu z wynikiem pozytywnym egzaminu na doradcę podatkowego).

Wszelkie dokumenty składane w związku z wnioskiem o wpis na listę doradców podatkowych muszą być dokumentami oryginalnymi lub notarialnie poświadczonymi za zgodność z oryginałem kopiami. Zaświadczenia potwierdzające odbycie praktyki zawodowej kandydatów na doradców podatkowych lub potwierdzające zatrudnienie, które zgodnie z prawem należy traktować na równi z odbyciem praktyki zawodowej muszą być podpisane przez osoby uprawnione/sprawujące nadzór merytoryczny nad wykonywanymi przez kandydata do zawodu czynnościami.

Wnioski wraz załącznikami, należy dostarczyć do Biura Krajowej Izby Doradców Podatkowych w Warszawie osobiście lub pocztą na adres:
Krajowa Izba Doradców Podatkowych
ul. Bitwy Warszawskiej 1920 roku 3/310; 02-362 Warszawa

Wpis na listę doradców podatkowych następuje po złożeniu ślubowania wobec przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych lub osoby przez niego upoważnionej spośród członków Krajowej Rady Doradców Podatkowych.

Należy pamiętać, że wpis na listę doradców podatkowych wiąże się z uiszczeniem jednorazowej opłaty w wysokości 900 zł. Opłatę za wpis na listę należy wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o wpisie na listę doradców podatkowych. Z dniem dokonania wpisu na listę osoba wpisana nabywa prawo wykonywania zawodu doradcy podatkowego oraz używania tytułu doradca podatkowy. Tytuł doradca podatkowy podlega ochronie prawnej. Lista doradców podatkowych jest uaktualniana co miesiąc.

Osoby, które przygotowują się do egzaminu na doradcę podatkowego zapraszamy na kurs doradca podatkowy - kompleksowe przygotowanie do egzaminów.

Celem kursu jest zdobycie przez uczestników wiedzy merytorycznej i praktycznej na poziomie eksperta gwarantującej dokładne przygotowanie do egzaminu państwowego na doradcę podatkowego. Podczas kursu wykładowcy przekażą także wiedzę zgodną z treścią aktualnych aktów prawnych (w tym decyzji urzędów i izb skarbowych oraz wyroków NSA) dotyczących podatków.

Przygotowanie do egzaminu w ramach proponowanego kursu realizowane jest na podstawie bieżącego wykazu pytań oraz zadań egzaminacyjnych do egzaminu na doradcę podatkowego uchwalonego przez Państwową Komisję Egzaminacyjną do Spraw Doradztwa Podatkowego (Uchwała Nr 5/VI/2016 z dnia 15 stycznia 2016 r. zmieniająca uchwałę Nr 14/V/2014 z dnia 13 maja 2014 r.).