Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, z tym że dla osoby opłacającej ZUS na ogólnych zasadach nie może ona być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjmowanego do rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych w 2022 r. wynosi 5.922 zł, dlatego w 2022 r. minimalna miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców opłacających je od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wynosi 3.553,20 zł (wyliczenie 5.922 zł × 60%).
Niektórzy przedsiębiorcy (art. 18c ustawy) mogą opłacać niższe składki na ubezpieczenia społeczne ZUS. W 2022 r. prawo do tej preferencji przysługuje przedsiębiorcy, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120.000 zł. Dla takiej osoby minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest uzależniona od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o PDOF, uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Ustalona przez takie osoby podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku. W 2022 r. nie może ona więc być wyższa od kwoty 3.553,20 zł (wyliczenie 5.922 × 60%) i nie niższa od kwoty 903 zł (wyliczenie 3.010 zł × 30%).
Część przedsiębiorców (art. 18a ustawy) w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności (lub po zakończeniu 6-miesięcznej ulgi na start) mogą opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru. Dla przedsiębiorcy z tej grupy stanowi ją zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2022 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3.010 zł, dlatego w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. dla takiej grupy przedsiębiorców najniższa podstawa wymiaru składek społecznych w każdym miesiącu wynosi 903 zł (wyliczenie 30% z 3.010 zł).
Od 2022 r. zmienił się również termin przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS:
- do 15-go następnego miesiąca - dla płatników składek posiadających osobowość prawną,
- do 20-go następnego miesiąca - dla wszystkich pozostałych płatników składek (np. opłacających składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, przedsiębiorców i innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej zatrudniających innych ubezpieczonych, w tym spółek osobowych).
