Stawka VAT na usługi gastronomiczne - postępowanie przed NSA i TSUE
Omawiana sprawa jednego z polskich podatników trafiła do NSA, który ze względu na powzięte wątpliwości postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z następującymi pytaniami:
- Czy w zakresie pojęcia "usługi restauracyjnej", do której zastosowanie ma obniżona stawka VAT, mieści się sprzedaż dań gotowych, w sytuacji, w której sprzedawca:
- udostępnia kupującym infrastrukturę umożliwiającą spożycie nabytego posiłku na miejscu (wydzielona przestrzeń przeznaczona do konsumpcji, dostęp do toalet),
- brak jest wyspecjalizowanej obsługi kelnerskiej,
- nie występuje serwis w ścisłym znaczeniu,
- proces zamówień jest uproszczony i częściowo zautomatyzowany,
- klient ma ograniczone możliwości personalizacji zamówienia?
- Czy dla odpowiedzi na pytanie pierwsze znaczenie ma sposób przygotowania dań, polegający w szczególności na poddawaniu obróbce termicznej niektórych z półproduktów oraz skomponowaniu z półproduktów gotowych dań?
- Czy dla odpowiedzi na pytanie pierwsze wystarczające jest, aby klient miał potencjalną możliwość skorzystania z oferowanej infrastruktury, czy też niezbędne jest ustalenie, że z punktu widzenia przeciętnego klienta element ten stanowi istotną część świadczenia?
Sprzedaż napojów, wody mineralnej, a może usługi kompleksowej?
Pytania odnośnie stawki 8 lub 5 % podatku VAT są zasadne, gdyż świadczą o złożoności polskiego systemu podatkowego w odniesieniu do branży gastronomicznej. Pamiętajmy też, że działalność restauracyjna składa się z dwóch różnych składników - usług realizowanych na miejscu i usług cateringowych. Regulacje dotyczące podatku od wyrobów i usług są bardzo skomplikowane, czego przykładem są np. napoje alkoholowe.
Wyrok TSUE w zakresie podatku VAT od sprzedaży posiłków i usług w gastronomii
TSUE podkreślił, że działalność restauracyjną charakteryzuje szereg elementów i czynności, wśród których dostawa żywności jest tylko jedną ze składowych i gdzie w znacznej mierze dominują usługi, a zatem w takiej sytuacji działalność tę należy uznać za "świadczenie usług".
Stawki VAT w gastronomii — usługa czy towar?
W wyroku wskazano, że w świetle prawa unijnego:
- usługi restauracyjne i cateringowe oznaczają usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie,
- dostarczanie żywności lub napojów, lub żywności i napojów stanowi jedynie element większej całości, w której muszą przeważać usługi,
- usługi restauracyjne polegają na świadczeniu takich usług w lokalu należącym do usługodawcy, podczas gdy usługi cateringowe polegają na świadczeniu takich usług poza lokalem usługodawcy,
- za usługi cateringowe i restauracyjne nie uznaje się dostawy gotowej lub niegotowej żywności lub napojów, albo dostawy gotowej, lub niegotowej żywności i napojów wraz z ich transportem lub bez niego, ale bez żadnych innych usług wspomagających.
Ponadto ostatecznie TSUE uznał, że:
"(...) pojęcie "usług restauracyjnych i cateringowych" obejmuje dostarczanie żywności wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi, mającymi na celu umożliwienie natychmiastowego spożycia tej żywności przez klienta końcowego, czego zweryfikowanie należy do sądu odsyłającego. Jeżeli klient końcowy podejmie decyzję o nieskorzystaniu z zasobów materialnych i ludzkich udostępnionych mu przez podatnika w związku z konsumpcją dostarczonej żywności, należy uznać, że z dostawą tej żywności nie wiąże się żadna usługa wspomagająca."
Interpretacja wyroku TSUE w sprawie opodatkowania sprzedaży posiłków i dań
Co ciekawe, wyrok TSUE również nie jest jednoznaczny. Sędziowie argumentują w nim, że wybór stawki podatku VAT w branży gastronomicznej, zależy de facto od sposobu skonsumowania jedzenia przez klienta.
Załóżmy, że kupujący zdecyduje, że chce zjeść posiłek na miejscu. Wtedy — według TSUE — ma miejsce usługa restauracyjna, która jest obciążona stawką VAT 8 % podatku. Jednakże w sytuacji, gdy klient zadeklaruje, że weźmie posiłek na wynos, będzie miała miejsce dostawa towaru, która jest obarczona niższą stawką VAT (stawka 5 %). Jeśli zatem obiekt gastronomiczny dokona sprzedaży wody mineralnej w celu jej spożycia na miejscu, trzeba będzie naliczyć inną wartość stawki podatku, aniżeli w przypadku, gdy klient zabrał wodę mineralną na ze sobą, przy czym nie miało tu miejsca przygotowanie i podanie posiłku).
Wątpliwości w ocenie wyroku dotyczącego stawki podatku VAT za towar
Zastosowanie wyroku w praktyce może być bardzo trudne, ponieważ nawet jeżeli klient zadeklaruje, że nie będzie korzystał z możliwości spożycia posiłku "na miejscu" i poprosi o przygotowanie go "na wynos", to przecież i tak może ostatecznie zmienić zdanie i zjeść posiłek w lokalu (czyli „na miejscu”). Dlatego dla rozstrzygnięcia wątpliwości w sprawie zastosowania stawki podatku VAT (5% lub 8%) przy usługach gastronomicznych należy poczekać na wyrok NSA w sprawie tego podatnika.
Powyższe postępowanie odnośnie podatku za produkty i usługi nie dało odpowiedzi na pytanie, która stawka podatku jest właściwa. Mało tego — wybór odpowiedniej stawki to problem, z którym musi się zmierzyć cała branża, która przecież świadczy dodatkowe usługi, serwując posiłki i dania gotowe, a także prowadząc — często równocześnie — usługi gastronomiczne i cateringowe. I właśnie dlatego warto zapoznać się z treścią ustawy o VAT i jaka stawka podatku VAT obejmuje określone produkty. Nasze szkolenia dotyczące m.in. podatku VAT w gastronomii mogą w tym pomóc.
